1. Có phải lượng lao động nước ngoài ngày càng tăng ở Nhật Bản?

Đúng vậy.

Tính đến cuối tháng 10/2019, con số đã lập kỷ lục 1,66 triệu lao động nước ngoài tại Nhật Bản, tăng khoảng 200.000 người so với năm trước. Nhiều lao động nước ngoài đến từ Trung Quốc, Việt Nam và Philippines. Đặc biệt, số lượng thực tập sinh kỹ năng ngày càng tăng.

2. Những người đó là ai?

Chương trình đào tạo thực tập sinh kỹ thuật bắt đầu vào năm 1993 như một cách để những người từ các nước đang phát triển học hỏi công nghệ của Nhật Bản. Họ không phải là lao động chính thức, mà là thực tập sinh. Vì lý do này, những người nhập cảnh vào Nhật Bản theo chương trình chỉ có thể ở lại Nhật Bản tối đa 5 năm.

Tuy nhiên, những thực tập sinh này là nguồn lao động có giá trị cho các ngành đang đối mặt với tình trạng thiếu nhân lực, và hiện đang được chào đón trong 82 hạng mục công việc bao gồm ngành nông nghiệp, ngư nghiệp và chăm sóc điều dưỡng. Khi đại dịch coronavirus mới ngăn cản các thực tập sinh kỹ thuật đến Nhật Bản, kết quả là một số trang trại đã không thu hoạch được nông sản của họ.

3. Phải chăng thực tập sinh kỹ năng đang hỗ trợ xã hội Nhật Bản?

Đúng vậy. Nhưng có những công ty không trung thực, bỏ qua quyền con người của thực tập sinh kỹ năng, và coi họ như những lao động rẻ mạt. Đạo luật về Đào tạo thực tập sinh kỹ năng thích hợp và Bảo vệ thực tập sinh kỹ thuật đã có hiệu lực vào năm 2017, với mục đích tăng cường bảo vệ những thực tập sinh này.

Bất chấp các nỗ lực của chính phủ, các văn phòng thanh tra tiêu chuẩn lao động đã phát hiện, thông qua một cuộc khảo sát năm 2019 rằng, khoảng 70% nơi nhận thực tập sinh kỹ năng đã vi phạm các quy định, thông qua các hành vi như kéo dài thời gian làm việc và lương thấp.

4. Liệu số lượng lao động nước ngoài có tiếp tục tăng không?

Để đáp ứng yêu cầu của các ngành thiếu lao động, chính phủ Nhật Bản vào năm 2019 đã thiết lập quy chế cư trú mới cho những lao động có tay nghề cao, và bắt đầu chính thức chấp nhận lao động phổ thông từ nước ngoài.

Tuy nhiên, số lượng công nhân lành nghề cụ thể không tăng nhiều như chính phủ mong đợi. Mặc dù một số người đã chỉ ra rằng, Nhật Bản về cơ bản đã trở thành một cộng đồng nhập cư, nhưng chính phủ vẫn không thay đổi quan điểm, không áp dụng chính sách tiếp nhận người nhập cư.

Sự miễn cưỡng của chính phủ trong việc tổ chức lại môi trường làm việc có thể là lý do khiến mức tăng số lượng lao động chậm.Chính phủ Nhật Bản phải có phản ứng phù hợp với thực tế, để người nước ngoài có thể làm việc và sinh sống tại Nhật Bản này một cách thoải mái hơn.

Trên đây là những câu hỏi của chính người Nhật Bản về tình trạng lao động nước ngoài tại Nhật Bản thường gặp. Không phải là câu hỏi của người nước ngoài dành cho Thời báo Mainichi.