Bạn có biết, tiếng Nhật có tới tận 3 hệ thống chữ viết khác nhau:
- Hiragana (ひらがな),
- Katakana (カタカナ)
- và Kanji (漢字)?
Chắc chắn rồi, trừ phi bạn là người mới bắt đầu dò dẫm với tiếng Nhật. Nhưng ở bài này, lại đang nói tới 6 điều về Katakana mà có lẽ bạn không biết đâu.
1. Katakana dùng để diễn đạt lại chữ Kanji, từ lạ, và từ tượng thanh.
Katakana được dùng để đọc chữ Kanji, và diễn đạt lại các từ vựng lạ, cũng như âm thanh (tượng thanh). Ví dụ, từ Rule trong tiếng Anh, được viết là ルール trong tiếng Nhật. Với từ tượng thanh, ví dụ như パチパチ nghĩa là bôm bốp trong tiếng Việt chẳng hạn (vỗ tay bôm bốp, hay rán cá kêu bôm bốp đó).
2. Có một từ Katakana dành cho âm V.
Đây là âm không phải ai cũng biết đâu nhé. Cách viết ví dụ thế này, Va (ヴァ), Vi (ヴィ), Ve (ヴェ), Ve (ヴォ). Và tất nhiên, âm V này tồn tại duy nhất trong bảng chữ cái Katakana, Hiragana không có đâu. Ngày xưa, người Nhật ghi Việt Nam là ヴィエトナム, chứ không như bây giờ ghi là ベトナム. Nhưng đâu đó vẫn dùng, cũng không hề sai.
3. Katakana có nguồn gốc từ chữ Kanji.
Nhiều người cho rằng, Katakana được cải tiến từ chữ Hiragana, nhưng không phải. Chữ Katakana đã xuất hiện trong văn học Nhật Bản từ thế kỷ thứ 7. Nó ra đời với mục đích giản lược hoá các chữ Kanji rắc rối, để đọc được nhanh hơn.Tất nhiên, Hiragana cũng bắt nguồn từ Kanji.
4. Katakana được sử dụng để đọc chữ Hán cổ, Hán văn (漢文).
Vào khoảng thế kỷ thứ 9, các học giả Phật giáo Nhật Bản đã sử dụng Katakana để đọc chữ Hán cổ, Hán văn. Đây được cho là nguồn gốc chính thức của Kanji. Katakana được dùng để đọc Hán văn gọi là Kunten (訓点). Kunten chính là chữ Katakana nhỏ nhỏ và được viết bên cạnh Kanji đó.
5. Thời kỳ đầu triều đại Meiji, Katakana đã được sử dụng trong các văn bản chính thức.
Mình thấy phần lớn các bạn Việt Nam học tiếng Nhật khá là nhớ kém chữ Katakana, và coi nhẹ nó. Tuy nhiên, nếu so với Hiragana, Katakana lại được cho là chính thức và hàn lâm hơn. Do đó, nó đã được sử dụng trong các tài liệu chính thức. Katakana cũng được dạy trong trường học. Truyền thống sử dụng này đã được thay đổi trong triều đại Meiji năm thứ 33 (1900), và Katakana được dạy như một trong những bảng chữ cái chính thức.
6. Cuối cùng, điện tín được viết bằng Katakana.
Nếu bạn để ý trong các phim của Nhật, bạn sẽ thấy cảnh mà các nhân vật nhận điện tín. Những bức điện này chủ yếu được viết bằng Katakana.